Hełm

Hełm, z niemieckiego Helm, to zwieńczenie, dach wieży. Bryła hełmu może być bardzo dekoracyjna i skomplikowana, ze spiętrzonymi wysoko elementami zdobniczymi. W historycznej architekturze hełm miał najczęściej konstrukcję drewnianą, lekką i umożliwiającą uzyskiwanie różnorodnych form przestrzennych. Konstrukcja może być pokryta drewnem (gont), dachówkami lub łupkiem, jednak najchętniej stosowanym materiałem była blacha miedziana lub ołowiana. Pokrycie blaszane umożliwiało uzyskiwanie niemal dowolnych kształtów. Rzadziej spotykane są hełmy murowane z cegły lub kamienia. Obecnie najczęściej stosowanym materiałem konstrukcyjnym jest stal.

Historia hełmu i jego formy

W średniowieczu (architektura romańska, gotyk) hełmy miały najczęściej proste, geometryczne formy stożka albo ostrosłupa. Późniejsza architektura gotycka przyniosła bardziej skomplikowane bryły. Dekoracyjnie ukształtowane hełmy zdobiły wieże ratuszowe, dachy kościołów i katedr. Sylwetkę hełmu urozmaicały galeryjki, lukarny, sterczyny. W renesansie bryły hełmów komponowano, łącząc geometryczne formy stożków, półkul i wielościanów.    Najbardziej efektowne formy przyjęły w baroku. Hełmy barokowe miały szczególnie dekoracyjne i różnorodne bryły, często wielopoziomowe, przeprute okienkami. Wieńczyły je iglice, czasem z dodatkowymi elementami (kule, kurki, krzyże). W architekturze klasycyzmu bryły ponownie stały się proste, hełmom nadawano geometryczne kształty, czasem przypominające zwieńczenie obelisku.W sakralnej architekturze prawosławnej cerkwie miały liczne hełmy cebulaste. Por. baszta, latarnia, sygnaturka