Budowa nowego centrum handlowego w Lublinie budziła kontrowersje ze względu na bliskość starego miasta. O nowej inwestycji opowiadał w Warszawie projektant, Bolesław Stelmach
Centrum handlowe sąsiadujące z najcenniejszą pod względem architektonicznym i historycznym częścią miasta – taka lokalizacja musiała być uznana za kontrowersyjną, a jednocześnie atrakcyjną dla inwestora.
Tegoroczna edycja konferencji „Między ortodoksją a kreacją 2015” zorganizowana została pod hasłem Rewitalizacja – powrót do miasta. W trakcie spotkania Bolesława Stelmach przedstawił problemy związane z budową Tarasów Zamkowych. Realizacja wiązała się z różnymi trudnościami, począwszy od groźby niekontrolowanego wycieku wody z podziemnego jeziora, przez współpracę z ekologami, po budowę wielkiego ogrodu na dachu. Zanim jednak doszło do rozpoczęcia budowy, przez lata trwał spór dotyczący samej możliwości wybudowania galerii handlowej na przedpoli Wzgórza Zamkowego. Decyzja o warunkach zabudowy uzyskana została przez inwestora jeszcze w 1998 roku. Obowiązujące w tym czasie przepisy chroniły widok na wzgórze zamkowe, co czyniło wojewódzkiego konserwatora zabytków stroną postępowania. Spór toczył się przez pięć lat i zapewne nie skończyłby się szybko, gdyby nie zmiana ustawy o ochronie dóbr kultury i dziedzictwa narodowego. Ustawa w nowym kształcie nie chroniła już widoku na zamek. Ostatecznie właściciel gruntu sprzedał działkę, a nabywca, firma Immofinanz z Wiednia ogłosiła konkurs architektoniczny. Formuła konkursu uważana jest za najlepszą metodę wyboru projektów, choć inwestycja często jest droższa niż w przypadku przetargów. Nagrodzona w konkursie pracownia architektoniczna Stelmach i Partnerzy zaproponowała budowę galerii handlowej „zamaskowanej” ogrodem na dachu.
Ogrody na dachach, zielone ściany
Bolesław Stelmach o swojej pracy mówi z emfazą „przywróciłem Matce Ziemi to, co inwestor zabrał”. Według projektantów, obiekt przypomina raczej jedno z lubelskich wzgórz, niż wielkokubaturowe centrum handlowe. Dwanaście metrów ponad poziomem gruntu odtworzony został lokalny ekosystem. Ogród na dachu obsadzony został miejscowymi gatunkami, występującymi na brzegach lubelskich rzek. Są wśród nich bzy, wierzby, a przede wszystkim różne gatunki traw. Taki dobór gatunków miał nadać bryle naturalny wygląd, a równocześnie ułatwić eksploatację. Miejscowe rośliny są dobrze dostosowane do klimatu, nie wymagają ochrony przed mrozem ani przed szkodnikami. Dzięki temu zabiegi pielęgnacyjne mogą być ograniczone do minimum. Powierzchnia zielonego terenu wynosi 17 000 mkw. Zielony dach dostępny jest dla mieszkańców miasta. Powierzchnia podzielona została na część spacerową, ze ścieżkami i trawą, oraz na zamknięty dla klientów obszar. W tym ostatnim warstwa podłoża jest cienka, ma około 15 cm głębokości, nie mogą więc na niej rosnąć drzewa, a tylko trawy i krzewinki.
Przestrzeń (prawie) publiczna
Bolesław Stelmach podkreśla, że zielony dach szybko stał się popularnym miejscem spotkań, do czego zachęca m.in. obecność punktów widokowych z panoramą starego miasta. Przestrzeń pełni więc w pewnym stopniu funkcję parku, rekompensując stratę zabudowanego terenu. Właściciel obiektu wykorzystuje powierzchnię na także do celów komercyjnych. Na dachu powstało m.in. pole do gry w minigolfa, sztuczna plaża, bar, urządzane są imprezy promocyjne. Na dachu można rozstawić namioty, urządzać pokazy czy koncerty.
Centrum handlowe i parkingi
Bolesław Stelmach wskazywał na pozytywny wpływ nowej inwestycji na miasto, między innymi ograniczenie problemów z parkowaniem – na terenie starego miasta niełatwo było znaleźć miejsce, tymczasem w centrum handlowym jest miejsce dla 1400 samochodów. Architekt postrzega nowe centrum handlowe jako poszerzenie przestrzeni miejskiej, uzupełnienie oferty sklepów z Krakowskiego Przedmieścia w Lublinie. Trudno jednak nie spytać o przyszłość drobnego handlu w okolicy. W nowym obiekcie jest przeszło 100 sklepów, sklepikarze mają więc nową konkurencję. Tarasy Zamkowe to już jedenasta galeria handlowa w mieście.
