Drewniane kościoły budowane z dostępnego na miejscu materiału były przez wieki charakterystycznym elementem polskiego pejzażu. Najstarsze z zachowanych brył powstały w XIV wieku. Wznoszone były przez lokalnych budowniczych. Najbardziej charakterystyczna dla obszaru Polski jest konstrukcja zrębowa.
W XX stuleciu tradycja zanikła, większość nowych kościołów budowana była z materiałów uważanych za trwalsze, a przede wszystkim bardziej prestiżowe niż drewno.
Zrównoważony rozwój i tradycja
Na szczęście dla drewnianych kościołów jest miejsce nie tylko w skansenie i na szlaku zabytków architektury. Kilka lat temu przypomniała o tym pracownia Beton, projektując Wotum Aleksa, minimalistyczną kaplicę w Tarnowie nad Wisłą. Projekt mimo skromnej skali cieszy się dużym zainteresowaniem, znalazł się nawet znalazł się nawet w gronie najlepszych europejskich budynków walczących o nagrodę im. Miesa van der Rohe.
Zrównoważony rozwój, skromna forma, nawiązanie do tradycji. Wszystkie te elementy mogą się połączyć w projektach drewnianych kościołów.
Bryła – drewniane pudełko
Podczas tegorocznych III Dni Dizajnu w Stalowej Woli Bogusław Barnaś z pracowni architektonicznej BXBstudio zaprezentował koncepcję Polskiego Kościółka Zrębowego. Bryła kościoła to prostopadłościan z drewnianych belek. Górna ściana drewnianego „pudełka” jest częściowo przeszklona, wpadające do wnętrza światło ma się przebijać przez poziomo ułożone bale. Projektant, chcąc tworzyć współczesną architekturę upraszcza bryłę, rezygnując z tradycyjnej, malowniczej sylwetki kościoła. Budynek nie ma wieży, wysuniętego ponad obrys obiektu krzyża czy spadzistego dachu.
Głowny zamysł projektanta polega na „obróceniu” bryły. Tak oto tradycyjny dach pokryty gontem staje się wielkimi wrotami, zapraszającymi wiernych na modlitwę do środka, a kamienna podmurówka kamiennym ołtarzem. Drewniane bale obróconej konstrukcji, łączone na zrąb, formują nie tylko boczne ściany obiektu, ale również podłogę i strop. Poprzez przesunięcie wybranych bali uzyskujemy w posadzce zróżnicowany poziom - schody wejściowe oraz podniesiony ołtarz. Z kolei przesuwając w dół wybrane belki stropu zapewniamy dostęp światła dziennego – opisuje swój pomysł Bogusław Barnaś.
Koncepcja BXBstudio obejmuje także zagospodarowanie otoczenia. Od południa usytuowano łagodnie schodzącą rampę dla osób niepełnosprawnych, a cały obiekt ma być otoczony drzewami.
Projekt ma charakter koncepcyjny. Czy zainspiruje budowę świątyni? Skala jest niewielka, obiekt mógłby sprawdzić się w małej miejscowości, ale niezbędny byłby otwarty na minimalistyczną architekturę inwestor.
