Krakowski smog to nie byle co; Zbigniew Wodecki śpiewa o nim piosenkę, a zjawisko jest znane daleko poza Polską. Nawet w Hongkongu, też przecież nie kojarzonym z czystym powietrzem problem jest znany. W chińskim mieście siedzibę ma internetowa platforma Bee Breeders, organizująca konkursy architektoniczne.
Niestety problem jakości powietrza w Krakowie jest poważny i niełatwo będzie go rozwiązać. Program wymiany pieców węglowych na pewno jest potrzebny, ale nie wystarczy. Normy zanieczyszczenia w mieście przekroczone bywają nawet kilkaset razy. Winne są nie tylko piece w starych kamienicach, ale i zakłady przemysłowe, tkwiące w korkach auta, a nawet dymy spływające do miasta z okolicznych wzgórz i gromadzące się w postaci gęstej czapy. W rezultacie przez 2/3 roku powietrze pod Wawelem po prostu szkodzi. Niektóre szacunki sugerują, że z powodu zanieczyszczenia powietrza każdego roku w Krakowie umiera ok. 400 osób. Znacznie więcej cierpi na różne choroby.
Konkurs architektoniczny
Zadanie projektowe w ogłoszonym w 2015 roku konkursie Krakow Oxygen Home polegało na zaprojektowaniu pawilonu dla chorych na raka płuc i ich rodzin. Bryła miałaby mieścić placówkę Centrum Onkologii Instytutu im. Marii Skłodowskiej-Curie. Nie szpital, ani hospicjum, a przyjazną przestrzeń w której cierpiący mogłyby otrzymać pomoc psychologiczną. Zgodnie z regulaminem konkursu w budynku powinno się znaleźć miejsce na świetlicę, niewielką bibliotekę, kuchnię oraz pomieszczenia dla psychologów (więcej o konkursie >>).
Na początku 2016 roku konkurs architektoniczny został rozstrzygnięty. Jury przyznało pierwszą nagrodę Nimię Nian i Bhdadowi Heydariemu. Projektanci z Iranu przedstawili pawilon w kształcie pierścienia, z wewnętrznym zielonym dziedzińcem. Zieleń otacza budynek także od zewnątrz. Białe, na wpół przezroczyste ściany pawilonu sprawiają, że bryła znika wśród drzew, a wnętrze wypełnia rozproszone światło. Wzorem dla projektantów mogły być modelowe pawilony Maggie's Centres, służące chorym na raka w Wielkiej Brytanii i w Hongkongu. Budynki projektowane są przez stararchitektów (Norman Foster, Rem Koolhaas, Snøhetta), ale równie ważna jak współczesna architektura jest w nich zieleń, piękne, świetnie zaprojektowane i utrzymane ogrody. Z punktu widzenia polskiej służby zdrowia to zapewne kosztowna fanaberia, ale takie otoczenie nie wywołuje stresu charakterystycznego dla szpitali.
Drugą nagrodę w konkursie architektonicznym otrzymali Paul Jones i Chris Brown z Wielkiej Brytanii. Główną częścią zaprojektowanego przez nich obiektu jest rozłożysta pergola. Rozwiązanie efektowne, niestety wydaje się dostosowane raczej do klimatu południowej Europy niż Małopolski.
Trzecia nagroda trafiła do Cameron Kollath z USA.
Więcej informacji na stronie krakowoxygenhome.beebreeders.com.
