Najlepszy budynek na świecie: centrum kultury w RPA

Centrum Kultury Mapungubwe (Mapungubwe Interpretation Centre) powstało u zbiegu rzek Limpopo i Shashe na terenie Parku Narodowego Mapungubwe w północnej części RPA, tuż przy granicy z Botswaną i Zimbabwe. Zwiedzający mają tu okazję poznać bogatą historię i kulturę regionu położonego u podnóża wzniesienia Mapungubwe, wpisanego ze względu na cenne stanowiska archeologiczne na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Architekci inspirowali się lokalną przyrodą oraz formami charakterystycznymi dla cywilizacji zimbabwiańskiej, której centrum, średniowieczne miasto z X-XIII wieku, znajduje się na bliźniaczym płaskowyżu niespełna kilometr dalej. Wykorzystali także miejscowe materiały i tradycyjne, ekologiczne metody budowlane. Powstała architektura bardzo silnie osadzona w kontekście miejsca.

Najważniejszą częścią zespołu jest podłużny pawilon przekryty falującym dachem, na którego końcach znajdują się dwa budynki przypominające kopce, jakimi w kulturach południowoafrykańskich oznaczano szlaki komunikacyjne. Całą murarkę wykonano z miejscowego kamienia, a ściany we wnętrzach obłożono cegłami z lokalnej gliny. Cele projektu wykraczają poza prezentację historii regionu. Dzięki realizacji kompleksu bezrobotni mieszkańcy nauczyli się ręcznego wyrabiania cegieł i konstruowania sklepień. Zdobyte umiejętności wykorzystują teraz, budując własne domy w pobliskich wioskach.

Podczas Światowego Festiwalu Architektury 2009 w Barcelonie Mapungubwe Interpretation Centre zdobyło główną nagrodę w kategorii obiektów kultury, a następnie zostało wybrane jako Budynek Roku 2009 spośród 15 zakwalifikowanych do finału. Jury uznało, że kompleks autorstwa Petera Richa ma największą architektoniczną i psychologiczną siłę wyrazu, że – jak stwierdził jeden z jego członków Süha Özkan – Niesie i znaczenie, i przesłanie dla świata. Jurorzy chwalili projekt za surowość, rękodzielniczą pomysłowość, związek z krajobrazem i rozwiązania zgodne z ideą zrównoważonego rozwoju.