archirama.pl

Traktorzysta uwieczniony w tynku - polskie sgraffita

Epoka PRL-u najczęściej kojarzy nam się z siermiężnością i szarością. Ale wbrew tym stereotypom architekturę tego okresu często bogato dekorowano. Jednym z niestosowanych już obecnie sposobów ozdabiania były sgraffita, czyli wzory wydrapywane w kolorowych tynkach

Sgraffito na kamienicy w Białymstoku

Sgraffito na kamienicy w Białymstoku połączone z polichromią autorstwa Krzysztofa Tura i Wiktorii Tołłoczko-Tur

Fot: Bartosz Czarnecki

Po znikających z krajobrazu polskich miast powojennych, socrealistycznych i modernistycznych budynkach zostają tylko sentymentalne pamiątki i detale. Tymi ostatnimi świadectwami wysokiej kultury projektowej tamtych czasów są mozaiki, neony, płaskorzeźby i właśnie sgraffita. Te ostatnie to już prawie zapomniany dekor minionej architektury.

W Poznaniu po długiej debacie i protestach zapadła decyzja o wyburzeniu socrealistycznego gmachu Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli, jednak sgrafittowa dekoracja ocalała. Została zdjęta  i zamontowana na wzniesionej w tym samym miejscu nowej siedzibie marszałka. Natomiast Białystok wpisał swoje sgrafitta do rejestru zabytków. Większość z nich powstała, by uświetnić centralne dożynki zorganizowane w Białymstoku w 1973 roku. Do rejestru wpisano również polichromie i mozaiki.

Każde sgraffito to samodzielne dzieło sztuki, niektóre mają wydźwięk stricte propagandowy, przedstawiają robotników, traktorzystki, ale były też dzieła o charakterze reklamowym, prezentujące modę. Najczęściej jednak sgraffita miały charakter czysto zdobniczy.

 

Źródło: "Architektura-murator" 1/2009
Autor: AD
Zdjęcia: Piotr Marciniak, Bartosz Czarnecki
Data publikacji: 31.05.2011 17:58

Dział Architektura wprowadzi Cię w wyjątkowy świat budynków oraz rozwiązań architektonicznych. Architektura w Polsce i na świecie. Dowiesz się, jakie inwestycje architektoniczne planowane są w rodzimych miastach. Dział Architektura przybliży Ci obrazy poszczególnych miast kraju oraz świata. To tu znajdują się aktualności związane z lokalizacją obiektów sportowych oraz ich konstrukcją. Specjaliści z działu Architektura zwrócą uwagę na niecodzienne budowle, bryły architektoniczne oraz funkcjonalne rozwiązania. Możesz znaleźć tu również ekskluzywne budowle: architektura, która na pewno zwróci Twoją uwagę. W dziale Architektura znajdziesz znajdziesz informacje na temat architektów, biur projektowych, najnowszych realizacji, a także ajniki aranżacji ogrodu, aby przykuwał uwagę przybywających gości. Możesz liczyć także na przegląd zabytków, które być może wskażą Ci kierunek wakacyjnych eskapad. Zajrzyj do działu Architektura, a na pewno nie pożałujesz!