Ambo
Ambo - kościołach wczesnochrześcijańskich podwyższenie, pulpit dla lektora odczytującego Ewangelię i Listy Apostolskie, zanoszącego modlitwy.
W pierwszych chrześcijańskich bazylikach ambo było przenośne. W VI w. n.e. postępowała kodyfikacja obrządku kościelnego, ustaliły się formy sprzętów liturgicznych, ambo zaś zyskało stałe miejsce w kościele. W bizancjum i wczesnej architekturze romańskiej ambo zajmowało w kościele ważną pozycję; w wieku XII stopniowo wychodziło z użytku, by ostatecznie zaniknąć około XIV stulecia. (zobacz także – ambona>>) Początkowo w kościele znajdowało się tylko jedno ambo, umieszczone w nawie. Zazwyczaj na podwyższenie prowadziły dwa ciągi schodów, jeden od wschodu, od strony ołtarza; drugi z zachodu. Ze stopni skierowanych ku ołtarzowi diakon zwrócony twarzą do ołtarza, czytał Listy Apostolskie, a z zachodnich, w stronę zgromadzenia, odczytywane były Ewangelie. Istniały także ambo o jednym ciągu schodów. W coraz większych świątyniach chrześcijańskich, przy liczniejszych wspólnotach pojedyncze ambo okazywało się czasem niewystarczające. Wiele kościołach po VI w. n.e. wyposażano w dwa takie podwyższenia, po obu stronach chóru. Zachowanym przykładem takiego rozwiązania jest np. ambo w kościele pod wezwaniem św. Klemensa w Rzymie. Typowym elementem ambo był ozdobny, często monumentalny świecznik. Podwyższenia te w Italii często budowane były z białego marmuru, zdobione mozaikami i płaskorzeźbami. Najbardziej znanym przykładem ambo była struktura z Hagia Sophia w Konstantynopolu, ufundowana przez cesarza Justyniana. Inne przykłady: bazyliki św. Klemensa i św. Wawrzyńca w Rzymie, bazylika w Rawennie
