Amfilada – pochodzący z języka francuskiego (enfilade) termin, określający taki układ pomieszczeń, w którym szereg sal połączonych jest wejściami ułożonymi w jednej linii. Pomieszczenia są przechodnie, zaopatrzone w co najmniej dwa wejścia. Dzięki umieszczeniu otworów drzwiowych na jednej osi powstaje perspektywa widokowa, sięgająca w głąb budynku. Takie rozwiązanie w architekturze wnętrz rozpowszechnione było we Francji; w architekturze renesansowej zyskało popularność w Europie.
Jednym z wczesnych przykładów amfiladowego układu pomieszczeń są stanze watykańskie.
Układ pomieszczeń w amfiladzie odzwierciedla ich rangę. Zazwyczaj sale położone bliżej wejścia były łatwiej dostępne, a w głębi znajdowały się pomieszczenia prywatne, dostępne dla gospodarza i ważniejszych gości. Barokowy ceremoniał regulował wykorzystywanie pomieszczeń, wiążąc np. miejsce przyjęcia gościa z jego rangą.
Amfilada w architekturze polskiej
W architekturze baroku i klasycyzmu amfiladowy układ wnętrz wykorzystywany był w projektach pałaców i dworów. W XIX i XX stuleciu amfilada była stosowana w projektowaniu miejskich kamienic. Taki układ miały przede wszystkim duże, reprezentacyjne apartamenty zamożnych mieszczan.
poprzednie hasło
