Beton

2014-01-08 13:00
Zaślepka Encyklopedii Architektury
Autor: Muratorplus

Beton to sztuczny kamień, produkowany z mieszanki betonowej. Ta powstaje z połączenia  spoiwa, czyli materiału wiążącego (z reguły cementu) z wypełniaczem (kruszywo), wodą i opcjonalnie ze specjalnymi domieszkami poprawiającymi właściwości tego materiału budowlanego, np. wytrzymałość czy odporność na ogień. Beton jest tworzywem tanim, wszechstronnym, dzięki czemu stał się jednym z najważniejszych materiałów we współczesnej architekturze i budownictwie.

Historia betonu

Prawdopodobnie beton był używany już w starożytnej Mezopotamii (Asyria). Za jego wynalazców uchodzą jednak Rzymianie. W architekturze rzymskiej od III w. p.n.e. używana była zaprawa przygotowywana z dodatkiem pucolany, popiołu wulkanicznego. Dzięki temu rzymski beton był mocny, wytrzymały i wodoodporny, nadawał się do wznoszenia budowli wodnych i lądowych. Rzymski beton był powszechnie wykorzystywany w imperium m.in. do budowy akweduktów i mostów, a także dużych budowli publicznych, w rodzaju term. Znalazł zastosowanie m.in. przy budowie Koloseum, a przede wszystkim Panteonu. Kopuła Panteonu, wykonana z niezbrojonego betonu, jest największą tego rodzaju bryłą, a przez prawie 2000 lat była największą kopuła na świecie. W średniowieczu beton nie był stosowany, a wiedza o jego produkcji zanikła. Jako materiał budowlany, beton zyskał ponownie znaczenie w pierwszej połowie XIX stulecia, po rozpowszechnieniu cementu portlandzkiego. Za pierwszą nowożytną bryłę wzniesioną z betonu uchodzi  latarnia morska Eddystone w zatoce Plymouth, zbudowana w 1756 według projektu Johna Smeatona.Brytyjczyk użył mieszanki wapna palonego, trasu i zużla miedziowego jako materiału twardniejącego pod wodą.

Beton – jak powstaje?

Zmieszane składniki betonu stopniowo twardnieje. Beton stopniowo dojrzewa, a zanim osiągnie pełną wytrzymałość, należy go pielęgnować: chronić przed mrozem, intensywnym nasłonecznieniem, przesuszeniem itd. Niektóre rodzaje betonu mogą być wykorzystywane w niższych temperaturach, ale na ogół betonowanie przeprowadza się przy dodatnich temperaturach. Beton może mieć różne właściwości w zależności od składu i struktury. Do przygotowania betonu używa się kruszyw różnej grubości (żwir, piasek), naturalnych i sztucznych (jak keramzyt). Do przygotowania betonu używa się czystej, słodkiej wody. Zanieczyszczenia, takie jak sól morska, mogą wywrzeć niekorzystny wpływ na jakość uzyskanego materiału.

Rodzaje betonu

Beton występuje w wielu gatunkach, które różnią się parametrami i zastosowaniem. Oprózc zwykłego betonu (2,2-2,6 tony na metr sześcienny) stosuje się także beton ciężki, który dzięki dodatkowi kruszywa barytowego czy manganowego chroni przed promieniowaniem, np. w reaktorach atomowych. Lżejszy beton, z dodatkiem porowatych materiałów (keramzyt) zawiera pęcherzyki powietrza, ma więc lepsze właściwości izolacyjne. Robi się z niego np. pustaki. Beton lekki, z dodatkiem środka pianotwórczego, może być wykorzystywany np. do produkcji płyt stropowych. Wyróżnia się także betony na podstawie zagęszczenia masy: natryskowy, wałowany, wirowany, próżniowy.We współczesnej architekturze i budownictwie stosuje się także specjalne rodzaje betonu, takie jak beton polimerowy albo cementowo-polimerowy. Taki materiał szybko uzyskuje pożądaną wytrzymałość, ma też niską kurczliwość. Betony ze zbrojeniem strukturalnym (fibrobeton, włóknobeton) wzbogacane są o włókna stalowe czy szklane.Asfaltobeton używany jest przy budowie dróg. Zobacz także: żelbet>>We współczesnej architekturze beton wykorzystywany jest często jako materiał wykończeniowy. W architekturze modernizmu (brutalizm) eksponowano właściwości tego tworzywa, traktując np. ślady po szalunkach jako ozdobę bryły. Obecnie beton stosowany jest na ścianach i podłogach (styl industrialny, lofty), a także we wzornictwie – od mebli, przez lampy, aż po biżuterię. W szczególnych okolicznościach beton znajdował także inne nietypowe zastosowania. W czasie II wojny światowej z betonu konstruowano kadłuby łodzi, barek – pierwsze kadłuby tego rodzaju powstały jeszcze w połowie XIX wieku. Wśród nowych gatunków betonu jest np. beton przezroczysty (zbrojony światłowodami), masy o różnych kolorach, beton wysokowytrzymały, beton papierowy, beton samoczyszczący, beton geopolimerowy, beton ekspansywny i inne. Mieszanka betonu i papieru (papercrete) to alternatywny materiał budowlany, stosowany w architekturze współczesnej przez zwolenników zrównoważonego rozwoju. Artykuły w Archiramie (100+)>>m.in.Betonowy pomost biurowy>>Biurowiec Zana House>>Betonowe płytki w kształcie diamentu>>

Czy artykuł był przydatny?
Przykro nam, że artykuł nie spełnił twoich oczekiwań.
Nasi Partnerzy polecają
Czytaj więcej