Campanilismo

Campanilismo to charakterystyczne dla Włoch silne przywiązanie do lokalnych tradycji, zwyczajów, utożsamianie się z miejscem urodzenia i zamieszkania, forma patriotyzmu lokalnego. Pozytywne skutki to zaangażowanie w życie lokalnej społeczności, w przeszłości manifestowane np. przez fundowanie obiektów użyteczności publicznej. Słowo campana w języku włoskim oznacza dzwon, a więc campanilismo odnosi się do obszaru w zasięgu dźwięku dzwonów (por. campanila).  Tradycyjnie wielu mieszkańców Włoch było przywiązanych raczej do swojego miasteczka, dzielnicy, miasta, niż do kraju.  Ujemną stroną tego zjawiska jest niechęć i nieufność względem wszystkiego, co uznawane jest za obce. Antagonizmy te dotyczą nie tylko niechęci do obcokrajowców, ale też mieszkańców innych rejonów Italii, a nawet innych miast w tym samym regionie. Jedną z przyczyn campanilismo jest historia Włoch, długo podzielonych na liczne małe państewka, zwaśnione ze sobą i rywlizujące w gospodarce i polityce. W różnych częściach Włoch przetrwało wiele różniących się wyraźnie dialektów i gwar, poszczególne zwroty są niekiedy charakterystyczne dla jednej tylko miejscowości. W szerszym znaczeniu campanilismo oznacza wąskie horyzonty, zaściankowość; w dawnej polszczyźnie analogicznie słowo „parafianin” określało człowieka, którego zainteresowania i ambicje nie wykraczały poza granice parafii, tj. najbliższego sąsiedztwa.