Cenotaf

Cenotaf (kenotafium) to symboliczny grobowiec, w którym nie złożono ciała zmarłego, gdy nie zostało znalezione, albo uległo całkowitemu zniszczeniu, ewentualnie znajduje się w innym miejscu. Cenotaf był formą upamiętnienia, odgrywał rolę pomnika. Etymologia terminu jest grecka, kenotaphion oznacza dosłownie „pusty grób”. Takie obiekty wznoszone były w starożytnej Grecji i Rzymie, czasem jako fundacje prywatne, np. dla krewnego, który zmarł poza krajem, czasem jako wyraźnie odróżniany od pierwszego rodzaju tzw. grób zaszczytny (tumulus honorarius), upamiętniający bohatera. Na dużą skalę budowano cenotafy (i grobowce) w starożytnym Egipcie, w Abydos już ok. 3000 lat p.n.e.. W czasach nowożytnych cenotaf mógł być pomnikiem, wznoszonym dla uczczenia np. ofiar wojny (pomniki Nieznanego Żołnierza, pomnik Bitwy Narodów w niemieckim Lipsku, płyta przypominająca o obronie wąwozu w Termopilach) czy katastrof (katastrofa Titanica). Oprócz takich symbolicznych wspólnych grobowców, powstawały także cenotafy wybitnych osobistości. Takie indywidualne grobowce symboliczne były zresztą znacznie powszechniejsze, groby Nieznanego Żołnierza budowano częściej dopiero po Wielkiej Wojnie, czyli I wojnie światowej. Ciało Michała Anioła Bonarrotiego, zmarłego w Rzymie został podobno wykradzione przez rodaków i pochowane w rodzinnej Florencji, a w Wiecznym mieście znajduje się tylko cenotaf. Osobną kategorią są symboliczne groby świętych i proroków (św. Wojciech w Gnieźnie, król Dawid w Jerozolimie).     Wyjątkowo monumentalną formą cenotafu mogą być kopce, takie jak kopce Kraka, Wandy, Kościuszki w Krakowie, a także niektóre mauzolea. W historii architektury są również koncepcyjne projekty cenotafów, z geometryczną bryłą cenotafu Newtona, którą zaprojektował Étienne-Louis Boullée, francuski architekt-wizjoner.Powiązane hasła: castrum doloris, kaplica grobowa, katafalk, mastaba, piramida, stela, tolos