Cerkiew

Cerkiew to świątynia w kościele prawosławnym i unickim. Budynki cerkwi mają różne formy, w zależności od lokalnej tradycji. Sakralna architektura cerkiewna rozwinęła się szczególnie na Rusi, ale różnorodne formy powstały m.in. na terenie obecnej Ukrainy, wschodniej Polski, Białorusi. W krajach tych wiele cerkwi budowano z drewna. Najczęściej spotykany plan cerkwi to krzyż łaciński z kopułą nad skrzyżowaniem naw, inne często spotykane plany to prostokąt, krzyż łaciński, niekiedy także koło. Cerkwie są z zasady orientowane. Kopuły tzw. cebulowe są charakterystycznym dla cerkwi rodzajem dachu, przy czym ich liczba w niektórych obiektach sięga kilkudziesięciu. Tak duża liczba nie wynika ze względów konstrukcyjnych, tylko symbolicznych (np. 13 kopuł to nawiązanie do liczby apostołów wraz z Jezusem – tyle kopuł ma np. Cerkiew Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny w Hrubieszowie). W architekturze cerkiewnej stosowane są także inne rodzaje kopuł, np. na Bałkanach typowe są przede wszystkim kopuły półkoliste, w Rumunii wiele cerkwi ma dach w formie stożka, ostrosłupa, dzwonu. Wnętrze budynku dzieli się na strefy począwszy od przedsionka (por. kruchta), nawę i oddzieloną ikonostasem część niedostępną dla ogółu wiernych, czyli prezbiterium z ołtarzem. Forma cerkwi wywodzi się z architektury bizantyjskiej, z kościołów krzyżowo-kopułowych. Poza lokalnymi tradycjami wpływ na formę cerkwi wywierały także nurty architektury zachodniej (gotyk, klasycyzm). Powiązane hasła: ikonostas, kokosznik, kopuła, Artykuły w Archiramie: Nowosielski i cerkiew >>Polski architekt zdobywa Moskwę >>Więcej informacjiPrawosławie. Światło ze Wschodu, Lublin 2009