Jali, dżali
Jali (dżali) to ażurowa płyta wypełniająca otwór okienny (por. gotycki maswerk). Element charakterystyczny dla architektury islamskiej i indyjskiej. Jali wykonywane jest z kunsztownie obrabianego kamienia. Najczęściej stosowane były miękkie i drobnoziarniste materiały, dające możliwość kształtowania drobnych detali. Jali mogą być wykonywane z marmuru lub piaskowca, czasem określa się tym terminem także dekoracyjne kraty z drewna, lub kompozycje różnych materiałów. Wycięty wzór bywa bardzo misterny, może łączyć geometryczne i floralne ornamenty i dekorację kaligraficzną. Termin „jali” pochodzi od sanskryckiego określenia sieci. Rzeczywiście, jak w plecionce, powierzchnia ekranu podzielona jest na drobne oczka. Zapewniają one dopływ świeżego powietrza do wnętrza budynku, a jednocześnie są barierą, utrudniającą dostęp, a nawet spojrzenie do środka. W gorącym i suchym klimacie jali może być bardziej praktycznym rozwiązaniem niż szyba, umożliwiając przepływ powietrza (por. wieża wiatrowa). Takie ekrany występują m.in. w meczetach i w świątyniach hinduistycznych, pałacach i domach mieszkalnych. W Indiach wycinane w kamieniu kraty – ekrany ścienne powstawały już w 2 w. p.n.e., z biegiem czasu uzyskując coraz bardziej wyrafinowane formy. Z indyjskich świątyń trafiły do architektury islamskiej. Jali jest elementem charakterystycznym także dla architektury Wielkich Mogołów, islamskich władców Indii.
