Edykuł, edykuła, aedicula, edicula

Edykuł, edykuła, aedicula, edicula – termin ma kilka znaczeń. W architekturze starożytnej Grecji i Rzymu aedicula to niewielka kapliczka o dwóch filarach, kolumnach albo pilastrach podtrzymujących belkowanie i fronton. Między podporami znajdowało się wyobrażenie bóstwa czy przodka. W domu rzymskim aedicula była domową świątynią, składano przed nią ofiary bóstwom chroniącym budynek i rodzinę, larom i penatom. Większe i bardziej ozdobne aedicule były częścią budowli publicznych: bram miejskich, łuków triumfalnych, termach czy bibliotekach. Takie kompozycje realizowane były jako formy małej architektury, albo wyobrażenia malarskie. Malowane w technice enkaustycznej aedicule znaleziono m.in. na ścianach willi w Pompejach. Aedicula to także model budynku. Może być prezentowany przez fundatora świątyni – to często spotykany motyw w sztuce średniowiecznej i nowożytnej. Miniaturowe wyobrażenie budynku może być także motywem dekoracyjnym. Taki motyw pojawić się może np. w polu tympanonu, albo w postaci sterczyny w attyce. W tej ostatniej roli występuje między innymi w polskich attykach renesansowych.  W architekturze nowożytnej aedicula była często stosowana jako dekoracyjna oprawa okien, ołtarzy, portali, nagrobków, wykorzystywano ją także w meblarstwie. W palladiańskiej architekturze wnętrz motyw aediculi był bardzo powszechny w oprawach luster.