Gimnazjon

Gimnazjon to charakterystyczny dla architektury starożytnej Grecji zespół obiektów publicznych o przeznaczeniu sportowym, miejsce spotkań towarzyskich i edukacji. Tego rodzaju założenia były obecne we wszystkich greckich polis, w ważniejszych miastach mogło być ich kilka. Ze względu na rozmiary, lokowano je zwykle poza obrębem murów miejskich. Gimnazjon był kompleksem złożonym z budynków i obiektów położonych pod gołym niebem. Budowle początkowo wznoszono z nietrwałych materiałów, głównie z drewna. Od IV w. p.n.e. dominować zaczęły budynki murowane, zaś całe założenia zyskały bardziej reprezentacyjny charakter. Gimnazjon w ścisłym sensie to rodzaj obszernego parku z alejami – bieżniami. Zajmował zwykle prostokątną działkę. Oprócz bieżni na terenie kompleksu mieściły się dające cień portyki, boiska, stadion i palestra, a ponadto pomieszczenia pomocnicze, takie jak szatnie, sale do nacierania ciał oliwą, magazyny z czystym piaskiem i oliwą, miejsce do ćwiczeń bokserskich, łazienki. Dla kultury greckiej typowe było łączenie sportu z religią, zdrowiem i nauką. W gimnazjonach ważne były także eksedry, w których dyskutowano i uczono. Najważniejsze gimnazjony Aten, takie jak Akademia i Lyceum były miejscem spotkań filozofów. Cały obiekt poświęcony był wybranym bóstwom – lokalnym, jak attycki Tezeusz, albo ogólnogreckim, jak Hermes czy Herakles. Zajęcia sportowe uważane były także za ważną część edukacji. Greccy lekarze uważali ćwiczenia fizyczne za element leczenia wielu chorób, konkretne zajęcia w gimnazjonie miały pomóc w powrocie do zdrowia.