Kanat to system nawadniania, instalacja wodna umieszczona pod ziemią, służąca do transportu wody ze źródła – warstwy wodonośnej do budynków i na pola. Technika budowy kanatów opracowana została w Persji starożytnej, a następnie przejęta przez sąsiednie kultury zamieszkujące ziemie pustynne i półpustynne. Przez Arabów umiejętność budowy kanatów przeniesiona została na Półwysep Iberyjski, stamtąd zaś Hiszpanie przenieśli ją do Nowego Świata, m.in. Meksyku i Peru.
Najbardziej rozbudowana sieć znajduje się w Iranie, łączna długość jej odgałęzień szacowana jest nawet na 300 000 km, przy czym większość kanatów liczy tylko kilka kilometrów długości.
Budowa kanatu
Woda ze źródła transportowana jest pod ziemią za pośrednictwem wykopanego w tym celu tunelu. Takie rozwiązanie ogranicza straty wynikające z parowania w porównaniu z otwartym kanałem (por. akwedukt). Przepływ wody wymuszony jest przez minimalny spadek tunelu. Do gromadzenia wody służyły cysterny i studnie. Była ona używana do nawadniania pól i czerpana na potrzeby gospodrstw domowych. W połączeniu z wieżami wiatrowymi kanaty pomagały regulować temperaturę w pomieszczeniach, służąc jako rodzaj klimatyzacji.
Prace związane z budową i konserwacją kanatów prowadzone były zwykle ręcznie, przy użyciu prostych narzędzi.
Powiązane hasła: wodociąg
Więcej informacji
Grewe K., Licht am Ende des Tunnels. Planung und Trassierung im antiken Tunnelbau, Mainz 1998
Kheirabadi M., Iranian Cities: Formation and Development, Dallas 1991
poprzednie hasło
