Kołatka

Kołatka to rodzaj prostego urządzenia w postaci dwóch kawałków metalu, rzadziej twardego drewna, osadzonego na drzwiach, bramie, furcie czy wrotach. Jeden z elementów to osadzona na stałe podstawa, drugi jest elementem ruchomym. Uderzanie jednym elementem o drugi wywołuje donośny dźwięk, sygnalizujący przybycie gościa. Kołatka używana była od starożytności do XIX wieku, później stosowana niekiedy jako element dekoracyjny. Kołatki bywały bogato zdobione. Wiele najwcześniejszych kołatek miało postać pręta zakończonego kulką. W średniowieczu ruchoma część kołatki formowana była najczęściej w kształt pierścienia, a jej podstawie nadawano postać zwierzęcej głowy.  Fantazyjne kształty przyjmowały kołatki zwłaszcza w XIX wieku. Niektóre z nich były małymi rzeźbami, niekiedy zabawnymi lub groteskowymi; w repertuarze motywów była wówczas np. trzymająca kulę dłoń, delfin, ananas i wiele innych. Potwory, zwierzęce głowy i podobne motywy miały funkcje apotropaiczną. W domach wyznawców islamu kołatce często nadawano kształt stylizowanej dłoni, tzw. ręki Fatimy. Funkcję kołatki przejął dzwonek elektryczny i domofon. Powiązane hasła: antaba