Kreml

Kreml to nazwa warownego grodu w ruskich miastach, usytuowanego na wzniesieniu i ufortyfikowanego. W obrębie umocnień znajdowały się najważniejsze budynki reprezentacyjne i użytkowe, w tym pałac władcy, cerkwie, arsenały, spichlerze, koszary i inne obiekty (por. akropol, cytadela). Pierwotne kremle otoczone były wałami ziemnymi z palisadami i fosą. Wewnątrz tego obronnego pierścienia mieściły się budowle drewniane. Murowane umocnienia i budowle zaczęły odgrywać rolę dopiero w XVI wieku. W ich budowę angażowano często zagranicznych specjalistów. Przykładem takiej przebudowy może być kreml moskiewski, rozbudowany znacząco na początku XVI stulecia według projektów architektów włoskich. W XVIII wieku rozbudowa miast, a przede wszystkim rozwój techniki wojskowej, zwłaszcza artylerii sprawiły, że kremle straciły swoje znaczenie militarne. Pozostały jednak ośrodkami władzy, pełniąc funkcje reprezentacyjne. Najbardziej znany jest kreml moskiewski, z licznymi soborami i budynkami państwowymi. Kremle istniały jednak także w wielu innych miastach ruskich, między innymi w Nowogrodzie Wielkim, Kazaniu, Smoleńsku, Suzdaniu i innych miastach. Niektóre kremle znajdują się – niekiedy zachowane w niewielkim stopniu – poza terytorium obecnej Rosji. Powiązane hasła: cerkiew, cytadela, twierdza