Paifang lub pailou (te same znaki mogą być odczytywane różnie w poszczególnych odmianach języka chińskiego) to nazwa wolno stojącej bramy charakterystycznej dla tradycyjnej architektury Chin. Wykształciła się ona z bramy o utylitarnym charakterze. Pierwowzorem były bramy prowadzące na teren targowisk, kompleksów pałacowych, miast. Za czasów dynastii Song (X-XIII wiek) funkcja zaczęła się zmieniać w czysto dekoracyjną i ceremonialną. Jako obiekty wolnostojące, nie powiązane z murami czy umocnieniami, nie były barierą, ale rodzajem pomnika. Upamiętniały osobę albo ważne wydarzenie. Ich funkcja była więc nieco podobna do rzymskich łuków triumfalnych, a różna od japońskich tori.

Bryła i dekoracje

Pailou nadawano różne formy. Najczęściej miały trzy lub pięć prześwitów bramnych. Wznoszono je z drewna, cegły i kamienia, często bogato dekorowano. Podpory często malowano na czerwono, w przypadku bram prowadzących na cmentarze także na biało. Elementy architektoniczne zdobiono płaskorzeźbami, polichromią, kaligrafowanymi napisami. Ozdobą był też typowy dla chińskiej architektury dach o uniesionych rogach, niekiedy wielopoziomowy.

Pailou we współczesnej architekturze

Ceremonialne bramy były w przedrewolucyjnych Chinach bardzo liczne. Po upadku cesarstwa wiele z nich zburzono, po części ze względów ideologicznych, po części ze względu na przebudowę miast. Bramy były dostosowane przede wszystkim do ruchu pieszego. We współczesnych miastach z samochodami i rosnącą liczbą mieszkańców stawały się barierą dla ruchu ulicznego. Obecnie niektórzy chińscy architekci nawiązują do tradycji wznoszenia pailou, realizując je w monumentalnych formach.

Powiązane hasła: łuk triumfalny, tori, architektura Chin,