Podróż na Wschód
Wschód w europejskim postrzeganiu rzeczywistości to coś więcej niż kierunek geograficzny. To ważny symbol i źródło niewymuszonej fascynacji. Wystawa „Podróż na Wschód” gromadzi prace 40 artystów z 7 państw: Armenii, Azerbejdżanu, Białorusi, Gruzji, Mołdawii, Ukrainy i Polski.
Grupa tych krajów w ciągu ostatnich 20 lat mierzyła się z trudną historią i ze znaczącymi zmianami w organizacji państwa i życia społecznego. Przyzwyczailiśmy się, że w Polsce non stop mówi się o traumie i naszej trudnej historii, ale wciąż mało wiemy o doświadczeniach naszych sąsiadów. Wystawa nie uniknęła wątków trudnych, doświadczenia totalitaryzmu, trudności wynikających z transformacji systemowej, konfliktów obyczajowych między społeczeństwem tradycyjnym i jego wartościami a młodym pokoleniem, ale organizatorzy pytali artystów przede wszystkim o to, co jest pozytywne, komunikację, spoiwo łączące społeczeństwo.
Wystawa „Podróż na Wschód” to spojrzenie artystów na ich rzeczywistość. Odbijają się w nim nierozwiązane konflikty i rozbite iluzje, ale sztuka współczesna to jedna z procedur demokratycznego społeczeństwa. W demokracji bunt i nowatorstwo bywają codziennymi praktykami, które przynoszą zmiany, a czasem unicestwiają.
Z drugiej strony w nazwie wystawy – Podróż na Wschód – kryje się gra słowna. Podróż na Wschód to nie tylko prace artystów z Europy Wschodniej. Ważne jest miejsce. Okazuje się, że dzieje się nie tylko na warszawskiej scenie kulturalnej. Właśnie Białystok wbrew tendencjom uwielbienia dla sztuki Europy Zachodniej i Stanów Zjednoczonych (a także wszystkiego, co z tymi obszarami związane) pokazuje, że na Wschodzie też coś się dzieje. Pokazuje świeże przetwarzanie rzeczywistości, a nie tylko odtwarzanie pomysłów, które już były.
Nowa przestrzeń Galerii Arsenał
Podróż na Wschód znalazła dla siebie przestrzeń nie tylko w Galerii Arsenał przy ul. Mickiewicza na tyłach Pałacu Branickich i w przestrzeni miejskiej (9 realizacji wpisanych w przestrzeń miasta), ale też w Starej Elektrowni przy ul. Elektrycznej – po raz pierwszy udostępnionej jako przestrzeń wystawiennicza.
Prezentowanie prac artystów w industrialnych wnętrzach Starej Elektrowni ma niepowtarzalny w skali kraju klimat i jest strzałem w dziesiątkę – powtarzają zwiedzający i sami artyści.
- Cieszę się, że pokazuję swoją pracę w tym miejscu, kiedyś to była przestrzeń industrialna, teraz to przestrzeń sztuki. Cieszę się, że uczestniczę w procesie przetwarzania tego miejsca. Ma ono ogromny potencjał, myślę, że w przyszłości będzie promieniować niesamowitą energią. Oczywiście w znaczeniu sztuki - mówił Arman Grigoryan z Armenii zachwycony Starą Elektrownią.
Białostocki oddział PGE już oficjalnie przekazał miastu przestrzeń Starej Elektrowni. W przyszłości ma się do niej przenieść Galeria Arsenał.
Podsumowanie
Nie znane nazwiska, nie najwyższy poziom artystyczny, ale raczej świeżość spojrzenia uczestników wystawy (o którą co raz trudniej w świecie, w którym już wszystko było i który coraz mniej szokuje), sztuka pozostająca poza ciśnieniem idiomów Zachodu, niekiedy zaskakująca, intrygująca i osobna - tym przyciąga "Podróż na Wschód".
Artyści (z mocną grupą z Polski – m.in. Joanna Rajkowska, Nicolas Grospierre, Elżbieta Jabłońska) zapreprezentowali niesamowitą różnorodność form wyrazu: od malarstwa i zdjęć, przez wideo, instalacje, po happeningi i działania artystyczne w publicznej przestrzeni miasta. Sporo tu prac rozliczających jeszcze czasy ZSRR, sporo też zmagających z wyzwaniami dnia dzisiejszego. Nam się podoba.
Podróż na Wschód / The Journey to the East
Kurator wystawy: Monika Szewczyk
Gdzie? Galeria Arsenał / Stara Elektrownia w Białymstoku
Kiedy? 5 sierpnia – 30 września 2011
